Có lẽ bạn đã từng nghe qua khá nhiều về chế độ ăn Keto và những lợi ích của nó mang lại, hoặc bạn mới lần đầu biết đến Keto. Bài này tôi sẽ giải thích cho bạn hiểu về Ketosis và cách tận dụng Keto trong việc cải thiện sức khỏe mỗi ngày.
Thế Ketosis là gì?
Khi chúng ta không ăn tinh bột hoặc đường từ 10 đến 12 tiếng trở lên, cơ thể bắt đầu sản sinh ra Ketone. Ketone chính là hợp chất hữu cơ được sản sinh ra sau quá trình đốt mỡ của cơ thể, việc xuất hiện Ketone trong cơ thể là minh chứng cho việc cơ thể đang đốt mỡ một cách hiệu quả. Khi cơ thể bắt đầu xuất hiện Ketone thì lúc đó cơ thể đang ở trạng thái Ketosis.
Ketone không phải lúc nào cũng xuất hiện trong cơ thể mà nó phụ thuộc vào lượng đường còn trữ lại trong người, nếu bạn là người thường xuyên hay ăn ngọt hoặc tinh bột thì dường như chỉ số Ketone trong cơ thể là cực thấp.
Cơ thể chúng ta luôn chuyển đổi giữa hai chế độ là đốt gluco (đường) và đốt mỡ (từ đó sản sinh ra Ketone) để chuyển chúng làm năng lượng. Nếu lấy ví dụ cho dễ hiểu thì năng lượng sinh ra từ đường giống như năng lượng từ dầu khí/than, nó độc hại và không tốt cho cơ thể còn năng lượng từ mỡ giống như năng lượng mặt trời trong tự nhiên, là một cơ chế năng lượng sạch hơn. Việc không ngừng nạp đường vào cơ thể không chỉ làm cho cơ thể phụ thuộc vào chúng, mà làm cho đường huyết trong người cực kì không ổn định, đồng thời tích trữ ngày càng nhiều hơn mỡ xấu trong cơ quan nội tạng và máu.
Có một quan điểm sai lầm đã tồn tại nhiều năm trong giới ẩm thực và sức khỏe là khi chúng ta ăn mỡ cơ thể sẽ tích mỡ, đó là một quan điểm hết sức sai lầm. Chúng ta chỉ tích mỡ khi ăn tinh bột hoặc đường, khi cơ thể nạp gluco một cách thừa thãi, phần lớn lượng gluco không được tiêu thụ sẽ được cơ thể chuyển hóa thành mỡ và lưu trữ trong cơ thể theo dạng năng lượng dự trữ. Và dạng năng lượng này rất khó để tiêu thụ trừ khi chúng ta tiêu hết lượng đường trong người và bắt đầu chuyển sang chế độ Ketosis để đốt mỡ.
Khi cơ thể lấy năng lượng từ việc đốt mỡ (Ketone), đường huyết trong ngày sẽ trở nên ổn định hơn, không còn thường xuyên gặp những cơn buồn ngủ bất chợt sau khi ăn. Đầu óc cũng sẽ tỉnh tảo hơn và trí nhớ cũng sẽ được cải thiện. Lợi ích tốt nhất mà năng lượng từ Ketone là khả năng tập trung xuyên suốt trong ngày sẽ được cải thiện đáng kể do không còn bị ảnh hưởng bởi dao động đường huyết. Thời gian để có được Ketone sau khi tiêu thụ hết lượng gluco trong người là từ 1-6 tuần tùy vào cơ thể của từng người.
Tổ tiên của con người trước đây vốn dĩ sử dụng năng lượng từ ketone là chủ yếu, không phải lúc nào con người cũng được tiếp cận thoải mái với đường và tinh bột như ngày nay. Con người phụ thuộc nhiều hơn vào săn bắt, hái lượm và bữa ăn cũng ít thường xuyên hơn nên cơ thể ít phụ thuộc vào đường mà tập trung tiêu thụ lượng mỡ tích trữ. Bạn có thể nhìn sang con gấu Bắc cực ngủ đông, do không săn được cá và động vật nên nó sẽ tập trung duy trì năng lượng và đốt mỡ. Việc phụ thuộc vào gluco để duy trì năng lượng cho hoạt động mỗi ngày là một phát minh của con người hiện đại, và phát minh này dẫn để hậu quả là cơ thể chúng ta không thể đốt đường một cách hiệu quả và gây ra hiện tượng béo phì toàn cầu.
Nghe thì hấp dẫn nhưng mà lợi ích thực tế thì sao?
Đối với người đang giảm cân hoặc giảm mỡ, việc ăn uống theo chế độ Keto rất có lợi cho cơ thể. Khi ăn Keto, cơ thể sẽ chuyển sang trạng thái đốt mỡ và ngừng tích trữ mỡ mới (do ăn low-carb). Hoặc nếu bạn không ăn Keto được có thể ăn theo thực đơn ít tinh bột (1-2 chén cơm một ngày), nhiều rau củ, thịt, trứng và chất béo tốt. Hạn chế ăn những thực phẩm chứa nhiều đường như trái cây hoặc tệ hơn là tiêu thụ đường dưới dạng chất lỏng (trà sữa, nước ngọt).
Ăn Keto còn đặt biệt có lợi đối với người tập thể hình, khi cơ thể ở trạng thái Ketosis nó sẽ sử dụng protein một cách khôn ngoan hơn thay vì chuyển hóa protein thành mỡ khi chúng ta ăn chế độ nhiều đường (high-carb), dẫn đến việc cơ thể có lượng mỡ thấp hơn và nhiều cơ bắp hơn.
Cũng có trường hợp người ta ăn theo chế độ Keto mà không xuống cân, lúc này khả năng lớn là cơ thể bạn đang tăng cơ và giảm mỡ người lại, do đó thay vì nhảy lên bàn cân bạn có thể sử dụng thước đo cơ thể xem mình có thật sự ăn uống hiệu quả chưa. Khi ăn ít đường lại, cơ thể sẽ trữ nước ít hơn. Bạn có thể để ý răng mỗi lần ăn ngọt xong là bạn sẽ khác nước đúng không. Do đó ăn ít đường lại thì cơ thể sẽ mất một lượng nước luôn đi theo gluco, là cách giảm cân nhanh nhất cho cơ thể.
Tóm lại:
Khi ta ăn ít đường, ít tinh bột lại, việc giảm cân sẽ trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn, thực đơn Keto giúp cho cơ thể sử dụng năng lượng từ Ketone là chính dẫn đến đường huyết ổn định hơn, cơ thể tích trữ ít mỡ xấu hơn và cải thiện khả năng tập trung.
By Hai Lam
Tham khảo theo Dr. Eric Berg DC
