Làm sao để người trẻ phát triển được tiềm năng của mình tốt nhất trong thế kỷ XXI này? Tôi, Tương Lai và Thế Giới của Nguyễn Phi Vân đã giúp mọi người hiểu rõ nhất những kỹ năng và phẩm chất mà người trẻ rất cần, không chỉ để tồn tại mà còn để phát triển trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0.
🌻Giới thiệu đôi nét về tác giả:
Nguyễn Phi Vân tốt nghiệp MBA tại Úc, cô đã từng giữ những vị trí cấp cao trong những tập đoàn lớn trong và ngoài nước. Ngoài ra, cô đã sinh sống và làm việc tại hơn 80 quốc gia và tham gia cố vấn nhiều chương trình phát triển doanh nghiệp, phát triển nhượng quyền quốc tế, phát triển kinh tế sáng tạo cho các chính phủ khu vực.
🌻Giới thiệu về nội dung sách
Tôi, Tương Lai và Thế Giới mang tính thực tế cao và được chia làm 13 chương, với phong cách viết hài hước và dí dỏm, tác giả cho người đọc đặc biệt là những người trẻ có một cái nhìn bao quát hơn về những thay đổi của thế giới ngày nay, trách nhiệm và ý thức của mỗi cá nhân trong việc phát triển và hội nhập vào công cuộc cách mạng 4.0 toàn cầu, nơi công nghệ có thể thay thế hoàn toàn những công việc hiện tại mà con người đang làm và đồng thời cô cũng đưa ra những giải pháp hết sức chi tiết, thuyết phục và thực tế để mỗi cá nhân có thể áp dụng và thay đổi chính mình.
Để có thể tồn tại và phát triển cùng với sự thay đổi không ngừng của công nghệ, phương thức kinh doanh, quan hệ hợp tác không chỉ trong nước mà còn quốc tế trong thế kỷ XXI này, chúng ta nên trang bị cho mình những kỹ năng và phẩm chất gì để có thể đương đầu với sự đổi mới và thích nghi với sự thay đổi ấy?
Trước hết, trong thế kỷ XXI này, có 4 kỹ năng mà chúng ta – thế hệ người trẻ cần phải lưu tâm, học hỏi và thực hành cho nhuần nhuyễn để có thể trở thành một “công dân toàn cầu” như theo tác giả đã đề cập. Chúng ta sẽ gọi tắt là 4Cs (Communication – Giao tiếp, Creativity – Sáng tạo, Critical Thinking – Tư duy phản biện, Collaboration – Hợp tác).
🌿Thứ nhất, kỹ năng giao tiếp (Communication).
Khi nhắc đến giao tiếp, ai cũng nghĩ đó là một kỹ năng nhất định phải có và phải thành thạo. Ai cũng nghĩ đó là kỹ năng quan trọng và sống còn trong tất cả những khía cạnh của cuộc sống, tuy nhiên hiểu biết về tầm quan trọng của nó và thực sự thực hành và áp dụng nó vào thực tế là hai việc khác nhau.
Giao tiếp ở đây không có nghĩa là nói chuyện rõ ràng, dễ hiểu mà kỹ năng còn bao gồm rất nhiều yếu tố khác như yếu tố phi ngôn ngữ, cách chúng ta truyền tải thông điệp cho người khác, cách trình bày ý tưởng, dẫn dắt câu chuyện hay thậm chí là trong lúc tranh luận.
Theo tác giả, có 2 cách để giúp chúng ta có thể trình bày hiệu quả ý kiến hay suy nghĩ của mình cho người khác hiểu:
🌼Nguyên tắc 3I’s: Issue, Illustration, Invitation
-Issue – Vấn đề: Nêu vấn đề một cách đơn giản và dễ hiểu.
-Illustration – Minh họa: Bộ não của chúng ta rất thích nghe kể chuyện và nghe ví dụ minh họa, vì vậy khi trình bày chúng ta nên sử dụng câu chuyện hay ví dụ minh họa để thu hút người nghe và họ sẽ nhớ lâu hơn câu chuyện của chúng ta.
-Invitation – Mời tham gia: Đặt câu hỏi khiến người nghe phải trả lời, ví dụ: ” Các bạn nghĩ sao khi nghe về vấn đề này?”
Nguyên tắc này thích hợp cho những cuộc đối đáp, cần sự tham gia đóng góp ý kiến của người khác.
🌼Nguyên tắc PSB: Problem, Solution, Benefit.
-Problem – Vấn đề: Bắt đầu bằng việc trình bày một vấn đề
-Solution – Giải pháp: Sau đó đưa ra giải pháp cụ thể và hệ thống cho vấn đề được nêu ra
-Benefit – Lợi ích: Nhắc đến lợi ích một cách nhẹ nhàng, khiến người nghe tự rút ra được từ giải pháp chúng ta vừa cung cấp.
Cách này rất hữu hiệu trong môi trường trang trọng, khi trình bày cuộc họp hoặc trong môi trường học thuật.
🔍Vậy làm thế nào để giao tiếp tốt trong thời đại ngày nay, nơi mà công nghệ đang lên ngôi và con người dần dần mất đi sự kết nối bởi những rào cản vô hình và sự cám dỗ của “thế giới mạng”?
1/ FOCUS WHILE LISTENING – Tập trung khi lắng nghe người khác
Chúng ta phải thật sự tập trung khi lắng nghe người khác, nếu chúng ta không tập trung thì dù người khác có nói hay như thế nào chúng ta cũng không thể tiếp thu được.
2/ ASK GOOD QUESTIONS – Hỏi những câu hỏi liên quan
Nếu không tập trung và lắng nghe người khác, chúng ta cũng sẽ không có thông tin để hỏi và đào sâu vào câu chuyện của họ.
3/ DON’T PASS JUDGEMENT – Đừng phán xét người khác
Khi lắng nghe người khác, chúng ta nên khách quan hết sức có thể, đừng vì những định kiến và suy nghĩ trong đầu về người đó mà làm cho thông tin chúng ta nhận được mang tính chủ quan. Khi lắng nghe với sự định kiến và phán xét, chúng ta sẽ không thật sự mở lòng và đón nhận câu chuyện của họ.
4/ KEEP YOUR MOUTH SHUT – Không cắt lời người khác
Đây là điều đặc biệt quan trọng, khi trò chuyện cùng ai đó, chúng ta nên kiên nhẫn, nghe hết câu chuyện của họ mà không cắt lời hay nghĩ về những gì tiếp theo khi trả lời người đó, hãy thật sự tập trung và lắng nghe những gì họ nói với tất cả sự tôn trọng.
🌿Thứ hai, kỹ năng tư duy phản biện (Critical thinking)
Tư duy phản biện là một kỹ năng tối quan trọng trong việc giúp chúng ta nhận diện và giải quyết vấn đề, suy nghĩ có chiều sâu hơn và giúp chúng ta đánh giá mọi việc một cách có hệ thống và logic.
Đã bao giờ khi bạn gặp phải một vấn đề nào đó, tưởng chừng như rất đơn giản như là làm thế nào để sống khỏe mạnh, thay vì tự tìm hiểu và đi tìm câu trả lời cho chính mình, bạn lại đi tìm người khác để giải quyết và cung cấp lời khuyên cho vấn đề của bạn không? Đó là ví dụ điển hình của việc thiếu tư duy phản biện và sự chủ động.
Ngày nay, thông tin là vô hạn, chỉ cần một cú chuột click trên Google, chúng ta có thể tìm thấy hết tất cả những thông tin mà chúng ta cần, vì vậy khi đang gặp vấn đề, trước hết hãy tự đi tìm giải pháp cho chính mình trước, nếu thật sự chúng ta không có giải pháp và suy nghĩ không thông thì hãy tìm đến người khác.
Thực hành và rèn luyện cho mình khả năng tìm thông tin, ứng dụng, phân tích và giải quyết vấn đề dù vấn đề đó có đơn giản hay phức tạp thế nào đi chăng nữa. Đừng hấp tấp hay vội vàng, cứ bình tĩnh suy nghĩ xem căn nguyên vấn đề là gì, áp dụng những gì chúng ta biết và hiểu để giải quyết trước khi nhờ người khác quyết định cuộc đời bạn.
🔍Vậy làm thế nào để phát triển khả năng tư duy phản biện?
1/ QUESTION BASIC ASSUMPTIONS – Luôn luôn đặt câu hỏi cho những phỏng đoán của mình
Điều này có nghĩa là khi chúng ta suy nghĩ về một vấn đề nào đó liên quan đến chúng ta hay của người khác, điều quan trọng là chúng ta nên có một tư duy mở, không phỏng đoán hành vi hay suy nghĩ của người khác lung tung, mà chúng ta phải thật sự khách quan và xem xét nhiều yếu tố để nhìn nhận vấn đề. Khi một suy nghĩ nào đó phát sinh, ngay lập tức chúng ta nên kiểm tra lại những giả tưởng đó của mình, tránh lối suy nghĩ thụ động, ai kêu gì làm theo vậy.
2/ TRY REVERSING THINGS – Đặt câu hỏi ngược
Đây là cách hoàn toàn mới để thách thức suy nghĩ của chúng ta, vì tôi làm việc không hiệu quả nên cả team bị ảnh hưởng hay vì đơn thuần cả team làm việc không tốt nên công việc của tôi không hiệu quả?
3/ BEWARE OF YOUR MENTAL PROCESSES – Cẩn thận cách bạn tư duy
Chúng ta phần lớn chịu tác động và ảnh hưởng từ môi trường, chính vì vậy suy nghĩ và hành động có phần nào bị ảnh hưởng bởi những định kiến có sẵn, chính vì vậy khi bắt đầu có suy nghĩ phán xét ai đó, hãy tự hỏi chúng ta có đang thành kiến cá nhân khi đánh giá người này hay không?
Điều quan trọng sau cùng là chúng ta nên học cách tự suy nghĩ trước khi hỏi một ai đó. Khi giải quyết vấn đề của mình không xong thì chúng ta có thể tham khảo từ người khác. Tất cả những vấn đề chúng ta đang mắc phải, đâu đó đã có người khác trải nghiệm và tìm ra giải pháp, chính vì vậy hãy thật thông minh và biết cách chọn lọc thông tin nhé.
🌿Thứ ba, kỹ năng sáng tạo (Creativity)
Trước hết, sáng tạo theo tác giả là một kiểu tư duy, chứ không phải là một tài năng thiên phú, ai cũng có khả năng sáng tạo, vấn đề là chúng ta chưa khai thác hết mà thôi.
Kỹ năng sáng tạo quan trọng trong thế kỷ XXI ngày nay, việc sáng tạo giúp chúng ta có những ý tưởng mới lạ, thách thức những nguyên tắc truyền thống và lỗi thời, ngày càng đưa đất nước đi lên và cũng giúp cho cá nhân có thể hoàn thiện bản thân và hội nhập với thế giới.
🔍Vậy làm thế nào để phát triển và khai thác khả năng sáng tạo bên trong mỗi chúng ta?
1/ DO SOMETHING THAT YOU SCARE – Làm những gì bạn sợ hãi
Khi làm một điều gì đó bạn sợ hãi và vượt qua chúng, bạn sẽ thêm sự tự tin vào bản thân, tạo điều kiện cho mình sáng tạo hơn trong cách suy nghĩ và hành động.
2/ READ MORE BOOKS – Hãy đọc nhiều sách hơn
Đọc nhiều sẽ giúp chúng ta có thêm nhiều góc nhìn, nhiều ý tưởng từ nhiều chủ đề khác nhau sẽ giúp chúng ta kết nối và sáng tạo hơn trong cách suy nghĩ.
3/ STEP WAY FROM ELECTRONIC DEVICES – Tránh xa ra những thiết bị điện tử
Thế hệ trẻ ngày nay có xu hướng sử dụng smartphones và chìm đắm vào thế giới mạng quá nhiều, điều ấy kìm hãm sức sáng tạo của chúng ta, hạn hẹp tư duy và dần dần chúng ta không biết chúng ta là ai vì cứ mãi theo đuổi những phù phiếm và những mớ thông tin lộn xộn và không chính thống. Vì vậy, hãy dành thời gian cho bản thân, tạm gác những thiết bị điện tử sang một bên, tận hưởng những gì xung quanh mình, từ đó trí óc của chúng ta sẽ có cơ hội để bay bổng.
🌿Cuối cùng, kỹ năng hợp tác (Collaboration)
Kỹ năng này là kỹ năng cần thiết, đặc biệt là trong giai đoạn hội nhập với thế giới như thế kỷ XXI chúng ta đang sinh sống. Nếu không có tinh thần hợp tác với nhau, việc kinh doanh hay bất kỳ mối quan hệ nào cũng không đi tới đâu cả.
Kỹ năng hợp tác đặc biệt quan trọng trong việc làm việc nhóm, kể cả làm việc với những người đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giới thì tinh thần hợp tác và thấu hiểu là đặc biệt quan trọng.
🔍Vậy làm thế nào để phát triển kỹ năng hợp tác, mở rộng những mối quan hệ đối tác quốc tế?
Trước khi hợp tác, chúng ta phải có mục đích cho việc hợp tác. Nếu không có mục đích rõ ràng, thì cuối cùng chỉ lãng phí thời gian của đôi bên.
Tiếp theo là lựa chọn hình thức hợp tác.Việc hợp tác cần sự đóng góp của nhiều quan điểm khác nhau hay chỉ cần một số lượng người cụ thể và những người liên quan đến mục đích cần hợp tác. Xác định được hình thức hợp tác là một điều quan trọng để tiết kiệm thời gian và gặt hái những kết quả tối ưu nhất.
Khi bàn luận đến việc hợp tác thì tìm những người cùng chí hướng và giá trị sẽ rất khó khăn, tuy nhiên câu hỏi không phải là làm thế nào để tìm được những người cùng giá trị với mình, mà câu hỏi nên là mình có thật sự biết giá trị của mình ở đâu chưa, đó mới là vấn đề. Trước hết, hãy quay về với chính bản thân mình trước sau đó tự khắc những người cùng giá trị với mình sẽ bị thu hút bởi những giá trị mà bạn đang nắm giữ.
Chúng ta đã trang bị cho mình 4 kỹ năng quan trọng đó là: Communication, Creativity, Critical Thinking và Collaboration. Bây giờ chúng ta sẽ nói phẩm chất nào chúng ta cần có để có thể hội nhập và tồn tại trong thế giới không ngừng biến đổi như hôm nay.
Theo Nguyễn Phi Vân và với kinh nghiệm trên thương trường trong suốt nhiều năm qua, những phẩm chất mà chúng ta nên trang bị cho mình để có thể phát triển và bắt kịp nhịp độ thay đổi của thế giới là CURIOSITY ( Trí tò mò), ADAPTABILITY (Khả năng linh hoạt và hội nhập) và SOCIAL AND CULTURAL AWARENESS (Nhận thức xã hội và văn hóa).
🍂Trước hết là CURIOSITY- Trí tò mò
Chúng ta phải liên tục học hỏi từ người khác, luôn luôn để một cái đầu mở và khiêm tốn lắng nghe người khác. Không ngừng học hỏi là một phẩm chất quan trọng và cần thiết, luôn luôn đặt ra câu hỏi cho những gì chúng ta còn đang thắc mắc, không sợ bị đánh giá, văn hóa giáo dục trong tương lai của chúng ta là question-driven – dựa trên nền tảng đặt câu hỏi.
🔍Vậy làm thế nào để phát triển óc tò mò của chúng ta?
Theo đuổi những sở thích và đam mê của bản thân. Tìm hiểu về nó và để sự tò mò dẫn dắt bạn, thích điều gì thì cứ theo đuổi, tìm hiểu nhiều lĩnh vực khác nhau để có thêm nhiều ý tưởng, bằng một cách nào đó mọi thứ đều có liên quan với nhau, không có gì là thừa mứa cả.
Học hỏi từ người khác. Đâu đó những vấn đề mà chúng ta đang tìm hiểu đã có người trước đó nghiên cứu và trải nghiệm rồi, chính vì vậy hãy học hỏi và tham khảo cách họ giải quyết vấn đề.
Không sợ hỏi những câu hỏi ngớ ngẩn. Khi không biết hay không hiểu vấn đề gì thì chúng ta cứ việc hỏi, hỏi cho tới cùng đến khi hiểu đến tận cùng thì thôi. Không có câu hỏi ngu dốt, chỉ có những người thiếu hiểu biết mới không biết hỏi.
🍂Tiếp theo ADAPTABILITY- khả năng linh hoạt và hội nhập.
Trong thời kỳ hội nhập, với sự biến đổi của công nghệ, từng giây từng phút mọi việc đều có thể thay đổi đến một cách bất ngờ. Hôm nay kế hoạch như vầy nhưng ngày mai kế hoạch sẽ khác, không ai dự đoán trước được tương lai, thậm chí là ngày mai. Vì vậy, chúng ta phải có khả năng thích ứng cao, linh hoạt đương đầu với những khó khăn và thích ứng với sự thay đổi. Đứng lên sau mỗi lần vấp ngã, luôn trong tâm thế sẵn sàng và không ngừng học hỏi để có thể phát triển trong thế kỷ XXI này.
🍂Cuối cùng là SOCIAL AND CULTURAL AWARENESS – Khả năng nhận thức xã hội và văn hóa.
Kỹ năng này có thể nói là kỹ năng mấu chốt của tất cả, vì nó liên quan đến EQ – Emotional Quotient, chỉ số trí tuệ cảm xúc. Nếu không có kỹ năng này thì việc giao tiếp, hợp tác với người khác sẽ không hiệu quả. Chúng ta cần hiểu về cảm xúc của bản thân cũng như người khác để có thể thông cảm và đứng trên cương vị của họ để cùng nhau giải quyết vấn đề khi có những phát sinh.
Cảm xúc đóng vai trò quan trọng trong tất cả những mối quan hệ của chúng ta, và điều này đặc biệt quan trọng hơn trong việc hội nhập liên văn hóa, tham gia hợp tác với những nền văn hóa khác nhau, nếu chúng ta không biết quản lý cảm xúc cá nhân thì sẽ dẫn đến những hệ lụy khôn lường trong việc giao tiếp với người khác hoặc một nhóm tổ chức nào đó.
Theo Nguyễn Phi Vân, cô khuyên chúng ta chỉ nên xem cảm xúc là dữ liệu để phân tích và xử lý mà thôi, xác định cảm xúc của chúng ta như thế nào rồi tìm cách thu thập thông tin về nguyên nhân dẫn đến cảm xúc ấy. Điều quan trọng nhất là tránh 2 bẫy phổ biến thường gặp về cảm xúc:
👉Đổ lỗi cho người khác: Con người chúng ta hay có xu hướng chuyển hướng những cảm xúc tiêu cực của mình lên người khác, cho rằng họ là nguyên nhân cho việc mình cảm thấy tiêu cực và tồi tệ. Người có EQ cao sẽ không đổ lỗi cho người khác bừa bãi, họ biết dừng lại và suy xét, họ không phản ứng vội hay đưa ra kết luận tiêu cực nào về việc vừa mới xảy ra.
👉Dễ bị chuyện bên ngoài tác động, đôi khi không cần thiết. Chúng ta hay biến những chuyện nhỏ thành lớn, làm nghiêm trọng hóa vấn đề, khi có ai đó tấn công bạn, chỉ cần bình tĩnh và hỏi rằng: ” Có chuyện gì xảy ra với bạn vậy?” thay vì nổi cơn thịnh nộ và công kích lại đối phương.
Bằng việc quản trị cảm xúc tốt thì việc gì bạn cũng có thể giải quyết được.
🌻Lời kết
Gấp lại quyển sách thì giờ đây bạn sẽ cảm thấy bạn không còn như xưa nữa, tư duy của bạn sẽ có sự chuyển động mạnh mẽ và niềm tin mãnh liệt để thay đổi bản thân và trang bị ngay những gì mà Nguyễn Phi Vân chia sẻ trong quyển sách quý báu này.
Có câu như thế này: Có ba loại người trên thế giới: người làm cho mọi thứ diễn ra, người ngồi xem mọi thứ diễn ra và người tự hỏi chuyện gì đang diễn ra. Bạn quyết định đi. Bạn là ai trong số đó?
Review by Tuyet Son
