@Về tác giả:
Hector Garcia sinh ra tại Tây Ban Nha, ông đồng thời có thêm quốc tịch Nhật Bản, nơi ông sống đã hơn 10 năm. Ông từng làm kỹ sư phần mềm cho Tổ chức nghiên cứu Hạt nhân Châu Âu tại Thuỵ Sĩ. Sau đó, ông chuyển đền Nhật Bản và phát triển phần mềm nhận diện giọng nói cũng như công nghệ phục vụ cho các công ty khởi nghiệp của thung lũng Silicon muốn tiến vào thị trường Nhật Bản.
Francesc Miralles sinh ra và lớn lên tại Barcelona, ông theo học chuyên ngành báo chí, văn học Anh và tiếng Đức. Hiện ông làm công việc biên tập, viết thuê và cả sáng tác nhạc.
@Sách dành cho ai:
Sách dành cho bạn đọc muốn tìm hiểu về văn hóa Nhật Bản, bí quyết trường thọ của người dân nơi đây, điều gì tạo nên sự khác biệt giữa Nhật Bản và các nước phương Tây, quan trọng hơn hết, làm thế nào để tìm ý nghĩa của cuộc sống.
@Về nội dung sách:
Nội dung sách xoay quanh về bí quyết đi tìm ikigai, bí quyết trường thọ của người Nhật, đặc biệt là vùng Ogimi tại hòn đảo Okinawa – nơi có nhiều người sống trăm tuổi nhiều nhất trên thế giới, từ chế độ ăn uống, đến rèn luyện cơ thể, nghỉ ngơi, thái độ khi đối mặt với nghịch cảnh, vv.
Vậy, ikigai là gì? Làm thế nào để tìm ikigai của chính mình? Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu nhé.
| ĐỊNH NGHĨA IKIGAI?
Ắt hẳn bạn đã nghe đâu đó về khái niệm ikigai của người Nhật. Ikigai theo triết lý Nhật Bản chính là LÝ DO BẠN THỨC DẬY MỖI BUỔI SÁNG.
Tất cả chúng ta đều có ikigai tồn tại bên trong chính mình. Một số người phát hiện ra ikigai của chính mình ngay từ rất sớm, nhưng cũng có một số người vẫn chưa tìm thấy. Tuy nhiên, ikigai vẫn luôn tồn tại bên trong mỗi cá nhân chúng ta.
Khi nhắc đến Nhật Bản, chúng ta thường không khỏi tấm tắc khen ngợi về tinh thần làm việc bền bỉ và chăm chỉ của người dân nơi đây. Đối với họ, không có chuyện “nghỉ hưu” đâu nhé.
Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy những người mặc dù đã lớn tuổi nhưng họ vẫn hăng hái với công việc, làm những việc họ yêu thích khi sức khoẻ còn cho phép. Mỗi sáng thức dậy họ đều có một lý do để bắt đầu ngày mới tràn ngập năng lượng và niềm vui.
Vậy, làm thế nào để tìm ra ikigai của chính bạn?
Trong văn hóa Nhật Bản, để tìm được Ikigai bạn cần có hội tụ 4 yếu tố: Điều bạn thích, điều bạn làm giỏi, điều giúp bạn kiếm ra tiền và điều xã hội cần.
Bạn có thể chuẩn bị một tờ giấy và một cây bút để có thể tự hỏi bản thân những câu hỏi như theo sơ đồ nhé. Dần dần, bạn sẽ thấy ý nghĩa trong từng công việc mình làm.
Đi tìm ý nghĩa của cuộc sống có thể là mục đích tối thượng của con người nói chung. Cuộc sống sẽ trở nên u ám và đượm màu tuyệt vọng nếu bạn không có lý do để phấn đấu hay sống vì một lý tưởng cao cả nào đó. Thậm chí, bạn cũng có thể nghi ngờ sự tồn tại của bản thân nếu như cảm thấy cuộc sống của chính mình không có ý nghĩa nào cả.
Hãy tự hỏi bản thân:
- Điều gì khiến bạn háo hức mỗi sáng sớm sau khi tỉnh dậy?
- Điều gì có thể khiến bạn tràn đầy năng lượng và quên mất cả thời gian khi làm chúng?
Chỉ với những câu hỏi đơn giản như vậy, bạn có thể dành thời gian cho những việc bạn thấy có ý nghĩa và giá trị.
Một khi đã xác định những gì mình yêu thích, hãy bắt đầu thực hiện chúng. Cuộc sống bộn bề với những gánh nặng và lo toan, tuy nhiên nếu bạn tìm được cho mình một lý do để phấn đấu thì những chuyện khác sẽ không còn quan trọng nữa.
Sau khi đã xác định ikigai của mình là gì, bước tiếp theo là làm thế nào để thực hiện chúng mỗi ngày mà không bị phân tâm vào những cám dỗ xung quanh. Trong thời đại công nghệ ngày nay, chúng ta liên tục phải tiếp nhận những kích thích từ bên ngoài, từ đó khả năng tập trung cũng dần giảm sút.
Theo tác giả, để có thể thực hiện tốt những hoạt động chúng ta yêu thích và nâng cao sự tập trung, chúng ta cần đạt được TRẠNG THÁI TRÔI (In the Flow).
Sau đây là 3 chiến lược giúp chúng ta “trôi”:
CHIẾN LƯỢC 1: CHỌN MỘT NHIỆM VỤ KHÓ KHĂN (NHƯNG KHÔNG QUÁ KHÓ)
Điều này có nghĩa là một khi bạn đã quá thành thạo một nhiệm vụ nào đó, khi làm bạn sẽ dễ phát sinh cảm giác chán và không tập trung. Nhưng khi cho bạn một nhiệm vụ hơi “vượt sức” một chút, bạn sẽ bắt đầu rơi vào trạng thái trôi vì điều bạn cần làm là sự tập trung để hoàn thành nhiệm vụ khó đó.
Chính vì vậy, mỗi ngày hãy tự tạo cho mình một số mục tiêu/ nhiệm vụ mang tính thách thức vừa phải để kích thích bộ não và tăng sự tập trung.
Ví dụ:
Nếu như hằng ngày bạn đều tập 5 bài tập thể dục giống nhau, thì hôm nay hãy thử thêm vào chu trình luyện tập 2 bài tập khó hơn để nâng cao độ khó của chúng. Một khi 2 bài tập khó được thêm vào, bạn sẽ tự động tập trung và điều chỉnh động tác sao cho đúng để hoàn thành bài tập của mình. Đó là lúc bạn đang “trôi”.
Chọn một hoạt động vừa phải, phù hợp với năng lực nhưng nâng cao hơn một chút để thử thách bản thân. Đó chính là hàm ý của Ernest Hemingway khi ông nói rằng: “Đôi khi tôi viết hơn khi tôi có thể”.
CHIẾN LƯỢC 2: CÓ MỤC TIÊU RÕ RÀNG, CỤ THỂ
Khi bạn có mục tiêu cụ thể và rõ ràng để theo đuổi thì bạn sẽ dễ dàng đạt tới trạng thái trôi.
Thay vì mơ hồ không biết một ngày của mình trôi qua như thế nào, bạn cần đặt cho bản thân những câu hỏi để hướng đến hành động cụ thể trong ngày.
Một giải pháp hay đó là: Trước khi bắt tay vào làm việc gì, hãy hỏi bản thân:
- Mục tiêu của tôi trong buổi làm việc hôm nay là gì?
- Tôi cần phải gọi bao nhiêu cuộc gọi trong ngày?
- Tôi sẽ giải quyết bao nhiêu việc phát sinh còn tồn đọng trước đó?
Một khi có mục tiêu trong đầu, điều bạn cần làm là bắt đầu tiến hành hành động. Điều quan trọng là đừng để mục tiêu ấy ám ảnh tâm trí của chính mình.
Ví dụ:
Nếu như mục tiêu của bạn là đọc sách 30 phút mỗi ngày. Thay vì lo lắng đến cuối ngày do quá bận rộn nên vẫn chưa hoàn thành thì bạn cần thực hiện những bước nhỏ đầu tiên trước. Có thể đọc 1 trang, sau đó 2 trang, và từ đó động lực sẽ tiếp tục tăng. Đây là trạng thái trôi mà tác giả đề cập.
Có một mục tiêu nhất định trong ngày sẽ giúp cho bạn tập trung vào việc đó, tránh phân tâm vào những việc không quan trọng và lo lắng thái quá về những việc không cần thiết.
CHIẾN LƯỢC 3: TẬP TRUNG VÀO MỘT VIỆC DUY NHẤT
Trong thời buổi công nghệ bùng nổ như hiện nay, hằng ngày lượng thông tin mà chúng ta tiếp nhận rất lớn, điều đó dẫn đến chúng ta không ngừng làm hết việc này đến việc khác. Hay nói cách khác, chúng ta làm việc “đa nhiệm”.
Về hình thức, làm việc nhiều việc cùng lúc có vẻ tiết kiệm thời gian hơn, tuy nhiên theo nghiên cứu, việc cứ làm việc này rồi lại chuyển sang việc kia khiến cho hiệu suất công việc của chúng ta giảm đi 60%.
Tập trung vào một việc tại một thời điểm có lẽ là yếu tố quan trọng nhất để đạt được trạng thái trôi.
Làm thế nào để rèn luyện bộ não tập trung vào một việc duy nhất? Sau đây là một vài ý tưởng giúp chúng ta tránh bị xao nhãng và tạo lập một không gian tĩnh giúp chúng ta đạt tối đa đến trạng thái trôi.
1/ Chỉ đọc và trả lời email một hoặc hai lần trong ngày. Thiết lập thời gian cụ thể cho việc kiểm tra và phải tuân thủ tuyệt đối.
2/ Tuyệt đối không nhìn vào bất cứ loại màn hình nào trong vòng 1 giờ ngay sau khi thức dậy và 1 giờ trước khi đi ngủ.
3/ Hãy dành thời gian trong tuần như thứ Bảy hoặc Chủ Nhật “nhịn” công nghệ. Không sử dụng Wifi. Bạn có thể sử dụng máy đọc sách Kindle hoặc nghe máy MP3.
4/ Áp dụng thử phương pháp Pomodoro.
Điều này có nghĩa là bạn làm việc trong vòng 25 phút, sau đó nghỉ 5 phút. Hoặc bạn có làm việc trong vòng 50 phút và nghĩ 10 phút. Tất cả những gì bạn làm là hẹn giờ trên điện thoại hoặc máy tính. Lựa chọn chu kỳ thời gian cụ thể phù hợp nhất với mình nhé.
5/ Khi cảm thấy mất tập trung, hãy quay về thực hành chánh niệm.
6/ Gom tất cả những công việc hằng ngày lại, chẳng hạn như gửi hoá đơn, gọi điện thoại… và thực hiện tất cả trong một lần.
7/ Làm việc trong một không gian có thể tập trung được. Nếu có thể, hãy tạo cho mình một không gian yên tĩnh, không quá náo nhiệt, một chút nhạc không lời nhẹ nhàng có thể giúp bạn tập trung sâu hơn.
| BÍ QUYẾT TRƯỜNG THỌ CỦA NGƯỜI NHẬT
1/ CHẾ ĐỘ ĂN UỐNG
- Tính đa dạng có lẽ là mấu chốt trong chế độ dinh dưỡng của người dân địa phương. Họ ăn trung bình 18 loại thực phẩm khác nhau mỗi ngày, đa phần là rau xanh.
- Họ ăn ít nhất năm khẩu phần rau và quả mỗi ngày.
- Người Okinawa tiêu thụ đường & muối chỉ một phần ba so với phần còn lại của dân số. Nếu tiêu thụ đường thì chủ yếu là đường mía.
- Họ hấp thụ ít calo hơn: trung bình 1.785 calo mỗi ngày so với 2.068 calo của phần còn lại của dân số Nhật Bản.
- Chế độ Hara Hachi Bu: tức là chỉ ăn 80% khi bạn thấy no, còn 20% còn lại cho việc tiêu hoá thức ăn sau đó.
Một cách để thực hành hara hachi bu là bỏ qua món tráng miệng. Khẩu phần ăn của Nhật Bản đa phần nhỏ hơn nhiều so với phương Tây.
Thức ăn không được phục vụ theo kiểu khai vị, món chính và món tráng miệng. Thay vào đó, thức ăn được bày lên cùng một lúc trên các đĩa nhỏ; một ít cơm, một ít rau, một bát súp miso và một món ăn nhẹ
- Ngoài ra, việc hấp thụ ít calo hơn sẽ giúp chúng ta hạn chế các bệnh về tim mạch, béo phì, cao huyết áp và tiểu đường loại 2.
Một lợi ích khác của việc hạn chế dung nạp calo là làm giảm IGF-1 (yếu tố tăng trưởng giống insulin) trong cơ thể. IGF-1 là một loại protein đóng vai trò quan trọng trong quá trình lão hoá; có vẻ như một trong lý do khiến con người và động vật già đi chính là sự dư thừa quá mức loại protein này trong máu.
Một số thực phẩm mà người Okinawa thường hay uống:
| Sanpin-cha: trà hoa nhài
Đây là loại trà được họ sử dụng nhiều nhất, chúng có tác dụng giảm lượng cholesterol trong máu, tăng cường hệ miễn dịch, và giảm căng thẳng.
| Trà xanh/ Trà trắng
Trà có tác dụng thanh lọc cơ thể, chống oxy hóa, bảo vệ cơ thể chống lại một số vi khuẩn, cải thiện tuần hoàn, vv.
Trà trắng được coi là một sản phẩm tự nhiên có khả năng chống oxy hóa mạnh nhất thế giới – có thể hình dung một tách trà trắng có tác dụng tương đương khoảng một chục ly nước cam.
| Shikuwasa: trái cây họ cam chanh tuyệt hảo. Ogimi chính là nơi sản xuất shikuwasa lớn nhất ở Nhật Bản.
Shikuwasa chứa hàm lượng nobiletin cao, một loại flavonoid giàu chất chống oxy hoá.
Nghiên cứu chứng minh rằng, hấp thụ nobiletin giúp bảo vệ chúng ta khỏi các bệnh như xơ cứng động mạch, ung thư, và béo phì nói chung.
|| Tóm tắt:
Vậy tóm lại, chế độ ăn của người Okinawa thường tiêu thụ thực phẩm toàn phần, đa dạng khẩu phần ăn; họ ăn nhiều rau xanh và trái cây; các loại cá chứa chất béo tốt như: cá hồi, cá ngừ, cá thu; các loại ngũ cốc như yến mạch và lúa mì cung cấp năng lượng và khoáng chất; ít tiêu thụ đường và bổ sung vitamin thông qua các loại trái cây như cam quýt, dâu tây và mơ. Điều quan trọng là cân bằng lượng calo hấp thụ vào và áp dụng phương pháp 80/20.
2/ RÈN LUYỆN CƠ THỂ
Không có gì phải bàn cãi khi nói đến việc vận động cơ thể có ảnh hưởng lớn như thế nào đối với cơ thể cũng như tinh thần của chúng ta.
Họ yêu thích vận động và luyện tập những bài tập chủ yếu như sau:
| Khí công
| Yoga
| Thái cực quyền
| Thiền
Mặc dù đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng đối với người sống thọ, họ luôn quan niệm rằng, giữ cho cơ thể vận động sẽ khiến cho tinh thần của họ luôn minh mẫn và sáng suốt. Không chỉ kéo dài tuổi thọ mà còn giữ dáng nữa đấy.
3/ THÁI ĐỘ SỐNG
Chúng ta cùng nhau tìm hiểu về wabi sabi và ichigo-ichie trong cách họ đối mặt với thử thách và nghịch cảnh nhé.
Wabi Sabi là một khái niệm của Nhật Bản diễn tả vẻ đẹp của bản chất ôn hòa, dễ thay đổi và không hoàn hảo của thế giới xung quanh. Thay vì tìm kiếm sự hoàn hảo, chúng ta nên tìm kiếm vẻ đẹp trong những thứ không hoàn hảo, thiếu hoàn chỉnh. Đây là lý do vì sao người Nhật ưa chuộng một tách trà không đều hoặc bị nứt. Họ cho rằng, những thứ không hoàn chỉnh và phù du mới thực sự đẹp bởi chỉ những thứ đó giống với thế giới tự nhiên.
Ichigo – ichie (Nhất kỳ nhất hội), có thể hiểu là “khoảnh khắc chỉ tồn tại ngay lúc này, và sẽ không bao giờ trở lại.” Điều này ám chỉ rằng, mỗi cuộc gặp gỡ- cho dù là bạn bè, gia đình, hoặc người lạ đều là duy nhất và sẽ không bao giờ lặp lại. Chính vì vậy, chúng ta nên trân trọng từng khoảnh khắc, đừng muộn phiền vì những gì đã xảy ra trong quá khứ hoặc quá mong chờ vào tương lai bất định.
Khi đối mặt với nghịch cảnh, thái độ đón nhận vô cùng quan trọng. Chỉ khi bạn biết chấp nhận chúng có thể xảy đến với mình, tìm cách vượt qua mới khiến cho cuộc sống của bạn trở nên màu sắc hơn.
Mọi thứ đều là vô thường, vạn vật luôn biến đổi không ngừng. Chúng ta không thể lúc nào cũng có được những thứ mình muốn, có niềm vui ắt sẽ có nỗi buồn, có thành công cũng sẽ có thất bại. Chúng luôn song hành cùng nhau. Nhận biết được bản chất vô thường của cuộc sống, bạn sẽ không bị nỗi thất vọng bủa vây nữa. Tâm hồn bạn được tự do và sẵn sàng đón nhận bằng tất cả những gì bạn có.
Bởi vì chúng ta không hoàn hảo, bản chất cuộc sống cũng vậy. Đừng tự trách bản thân chỉ vì những sai lầm của bản thân, thay vào đó, hãy nhìn sâu vào bên trong mình và học hỏi từ những sai lầm đó. Mình rất thích một câu ngạn ngữ Nhật Bản: Vết thương là nơi ánh sáng rọi vào. Thông qua vết thương ấy, bạn có thể trưởng thành từ chúng rất nhiều đấy.
Cuối cùng, làm thế nào để cải thiện nghịch cảnh tốt hơn?
Cách tốt nhất là tạo cho bản thân một kế hoạch dự phòng. Điều gì có thể xảy ra, hoặc điều tồi tệ nhất có thể xảy ra là gì? Hãy tự đặt cho bản thân những câu hỏi như thế để có thể chuẩn bị cho những thách thức và khó khăn sẽ xảy đến trong tương lai.
Ví dụ:
Đối với công việc, hãy biết cách kiếm tiền từ những sở thích của bạn, đừng chỉ trông chờ vào một nguồn thu nhập duy nhất. Nếu có một nguồn thu nhập duy nhất, bạn sẽ dễ lâm vào đường cùng nếu như ông chủ đột nhiên sa thải hoặc công ty bị phá sản. Hoặc bạn có thể tiết kiệm từ bây giờ, để dành cho mình một khoảng dự phòng cho những việc khẩn cấp để một khi nghịch cảnh xảy ra, bạn còn có đường lui.
4/ CUỘC SỐNG CỘNG ĐỒNG
Một trong những bí quyết trường thọ của người Okinawa là cuộc sống xã hội của họ vô cùng phong phú. Họ luôn có một cộng đồng (Moai) đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau.
Ở Ogimi, thị trấn được chia thành mười bảy khu dân cư, mỗi khu dân cư lại có một chủ tịch và một số người phụ trách những vấn đề như văn hoá, lễ hội, hoạt động xã hội và tuổi thọ.
Ngoài ra, các hoạt động lễ hội và vui chơi dường như là một phần thiết yếu trong cuộc sống ở Ogimi. Họ luôn tổ chức ăn mừng cùng nhau, cho dù đã 80 hoặc 90 tuổi, họ vẫn có thể tận hưởng cuộc sống cùng nhau.
Ngoài việc theo đuổi ikigai của mình, người dân nơi đây còn dành thời gian cho việc nuôi dưỡng những mối quan hệ ý nghĩa, hỏi han và quan tâm những người hàng xóm xung quanh, học cách mỉm cười và lan tỏa năng lượng đến người khác là một trong những cách giúp họ luôn tươi trẻ và tràn đầy năng lượng.
Như vậy, chúng ta đã cùng đi qua 4 bí quyết trường thọ của người Nhật. Mọi thứ có vẻ rất đơn giản và dễ áp dụng vào cuộc sống của bạn, chỉ cần một chút thời gian và sự kiên nhẫn bạn sẽ có thể gia tăng tuổi thọ, sống hạnh phúc và làm những việc cho bản thân và cộng đồng xung quanh.
Lời kết
Hy vọng với những kiến thức và bí quyết như trên, bạn có thể đưa chúng vào cuộc sống của mình, sống có mục đích và luôn giữ cho cơ thể, tâm trí và tinh thần luôn được khỏe mạnh và sáng suốt.
Review chi tiết bởi: Tuyết Sơn
Hình ảnh: Tuyết Sơn
